مقایسه نقد های اجتماعی در آثار سعدی و دیوان حافظ

thesis
abstract

موضوع این پایان نامه مقایس? نقدهای اجتماعی در آثار سعدی و دیوان حافظ است. در آثاراین دو شاعر گاه با نقدهای اجتماعی روبرو می شویم که اگرچه جنب? تاریخی دارند، کاربردی نیز می-توانند بود. همچنین نگاه اجتماعیِ سعدیِ جهان دیده و پرتجربه از یک سو و نظرات ریز بینان? حافظ خلوت نشین و در عین حال تیز بین از سوی دیگر ما را به این انتخاب ترغیب نمود. جستجوی نقد اجتماعی در آثار سعدی و دیوان حافظ جز در بار? برخی شخصیت های خاص مانند شاهان، صوفی، زاهد و شیخ، آن هم به طور اجمالی انجام نشده بود. در این پایان نامه با توجه به اهمیت دیدگاه این دو شاعرِ نقاد و صاحب فکر دربار? جامعه و انسان، موضاعاتی مانند: روابط شاه و رعیت، قاضی، محتسب، اطرافیان شاه، مغولان و ترکان، خانقاه، مسجد، مدرسه، عالم، خورندگان نان وقف، انسان، امنیت اقتصادی و اجتماعی، خود پرستی و ... بررسی و تحلیل شده است. هدف از این کار دست یابی به دیدگاه های اجتماعیِ هریک از این دو شاعر بزرگ ادبیات فارسی بود تا بتوان بر اساس این دیدگاه ها، به جهان بینی هریک پی برد و با مقایس? آن ها، از نظرات شان در پرورش جامعه ای آرمانی استفاده کرد. از آنجایی که جستجوی تمام عناوین اجتماعی در این آثار سابقه نداشت، ابتدا بررسی سطر به سطر آثار را شیو? کار خود قرار دادیم تا هیچ عنوان فرعی از نظر نیفتد. سپس نقدهای مشترک هر دو شاعر را تحت عناوین واحد آوردیم تا کار مقایسه، عینی تر و آسان تر شود و نقدهای اختصاصی هر یک را تحت عناوین مربوط ذکر کردیم. با دقت در نقدهای سعدی و با توجه به اینکه جنبه های اجتماعی در آن قوی تر است او را می توان فردی جامعه گرا دانست که رستگاری انسان را مرهون جامعه ای سالم و عادل می-داند، اما حافظ در نقدهای خود بیشتر به جنبه های فردی در جامعه می پردازد و انسان گرا است؛ تا جایی که او انسانِ کامل را جامعه ساز می شمارد.

similar resources

نقد اجتماعی در آثار سعدی

نقد اجتماعی در آثار سعدی چکیده سعدی شیرازی را استاد سخن می‌دانیم اما او یک منتقد اجتماعی نیز هست.سعدی نتوانسته دربارۀ زندگی فردی و رفتارهای اجتماعی دوران خویش سکوت‌کند. از این رو در آثار خود و به گونة مشخص در گلستان و بوستان و قصاید و مواعظ افراد گوناگون اجتماع و برخی گروههای اجتماعی و بالاتر از همه فرمانروایان عصر خویش را به شیوه‌های مختلف نقد و نصیحت‌کرده است. با توجه به جایگاه بلند سعدی در...

full text

نقد اجتماعی در آثار سعدی

نقد اجتماعی در آثار سعدی چکیده سعدی شیرازی را استاد سخن می دانیم اما او یک منتقد اجتماعی نیز هست.سعدی نتوانسته دربارۀ زندگی فردی و رفتارهای اجتماعی دوران خویش سکوت کند. از این رو در آثار خود و به گونة مشخص در گلستان و بوستان و قصاید و مواعظ افراد گوناگون اجتماع و برخی گروههای اجتماعی و بالاتر از همه فرمانروایان عصر خویش را به شیوه های مختلف نقد و نصیحت کرده است. با توجه به جایگاه بلند سعدی در ا...

full text

بررسی انگیزه‌های نقد خویشتن در دیوان حافظ

خودانتقادی یا نقد خویشتن قسمی از نقد ادبی است که در آن، پدیدآور، در جایگاه منتقد اولیه، اثر، روش، نگرش و یا شخصیت ادبی خویش را تحلیل و بررسی می­کند. در عرصۀ ادبیات، نقد خویشتن انواع مختلفی دارد و انگیزه‌های متفاوتی موجب آن می‌شود. اگر انگیزۀ خودانتقادی درون خود پدیدآور باشد، «نقد خودانگیخته» و اگر انگیزه بیرون از او باشد، «نقد دگرانگیخته» است. حافظ شاعری است که پیوسته در اشعارش به نقد خویشتن پر...

full text

مقایسه پیر در شعر حافظ و دیوان های حکیم فضولی

چکیده در همه مکاتب عرفانی، به ویژه در عرفان اسلامی بر لزوم راهنما و مرشد تاکید شده است. اهل طریقت را اعتقاد براین است که بی وجود واسطه، توفیق در سلوک میسر نیست ومبتدیان را بدون هدایت پیری منتهی راه پرفراز ونشیب طریقت پیمودنی نیست.در دیوان خواجه شیراز هیچ سند قاطعی که حکایت از سرسپردگی حافظ به یک پیر واقعی یعنی مشایخ طریقت داشته باشد در دست نیست.ولی با این وجود به لزوم داشتن پیر و آرزوی یافتن د...

full text

حافظ و نقد اجتماعی

یکی از علت‌های د­لنشینیِ غزلیات حافظ چندصدایی بودن آنهاست. غزل­هایی که گرچه عرفانی­اند، اجتماعی نیز هستند. غزل­های اجتماعی‌ حافظ آمیخته با طنز، حدیث نفس و درد جامعه‌اند. در میان این آمیختگیِ نکات عرفانی و طنز، صدایی رسا شنیده می شود؛ صدایی که منتقدانه و زیرکانه به‌نقد جامعه برخاسته است تا در هیاهوی ادعاهای مدعیان و ستم‌های فرادستان، فریاد انسانیت سر دهد. در این نوشتار نگاه منتقدانۀ حافظ را در چها...

full text

مقایسه پیر در شعر حافظ و دیوان های حکیم فضولی

چکیده در همه مکاتب عرفانی، به ویژه در عرفان اسلامی بر لزوم راهنما و مرشد تاکید شده است. اهل طریقت را اعتقاد براین است که بی وجود واسطه، توفیق در سلوک میسر نیست ومبتدیان را بدون هدایت پیری منتهی راه پرفراز ونشیب طریقت پیمودنی نیست.در دیوان خواجه شیراز هیچ سند قاطعی که حکایت از سرسپردگی حافظ به یک پیر واقعی یعنی مشایخ طریقت داشته باشد در دست نیست.ولی با این وجود به لزوم داشتن پیر و آرزوی یافتن د...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023